Zapowiedziany przez rząd program Nowego Ładu wzbudził sporo emocji, zwłaszcza w środowisku deweloperów. Choć szczegóły programu nie są jeszcze do końca znane, to jednak kwestie dotyczące planowanych zmian w sferze budownictwa powodują naturalne zainteresowanie i komentarze firm odpowiedzialnych za budowę największej liczby mieszkań. Co jest proponowane i jakie stanowisko zajmują deweloperzy?
Gwarancja wkładu własnego do 100 tys. złotych
To jeden z głównych postulatów Nowego Ładu mający na celu ułatwienie dostępu do zakupu mieszkań młodym osobom, które nie zdołały zgromadzić minimalnego wkładu własnego potrzebnego do zaciągnięcia kredytu hipotecznego na zakup mieszkania. Program ma być skierowany do osób w wieku 20-40 lat, pod warunkiem, że mają dzieci, nie są właścicielami żadnej nieruchomości i przy założeniu, że gwarancja wkładu nie może być większa niż 40 procent wartości mieszkania. Co ważne, program ma obejmować zarówno mieszkania z rynku pierwotnego, jak i wtórnego.
W istocie młode osoby, pod warunkiem posiadania przez nie wymaganej zdolności kredytowej, będą mogły zaciągnąć kredyt hipoteczny na pełną wartość mieszkania – państwo będzie gwarantowało bankom pokrycie wkładu własnego, gdyby zaciągające kredyt osoby nagle przestały go spłacać. W takiej sytuacji ich zobowiązanie kredytowe jednak nie przepada – wciąż będą musiały spłacić całość kredytu wraz z odsetkami. Program nie przewiduje zatem żadnych umorzeń. Ma być jedynie formą ułatwienia dla osób, które chcą kupić mieszkanie, ale nie mają odpowiedniego wkładu własnego – aktualnie trzeba zgromadzić kwotę równą 20 procent wartości mieszkania, ewentualnie 10 procent przy wykupieniu dodatkowego ubezpieczenia.
Polski Związek Firm Deweloperskich zauważa, że ceny mieszkań rosną szybciej na rynku wtórnym niż pierwotnym, co jest świadectwem dużego popytu. Gdy na rynku jest niedobór mieszkań, zdaniem przedstawicieli deweloperów powinno się przede wszystkim stymulować budowę nowych mieszkań, a nie skupiać na zwiększeniu ogólnej sprzedaży – zapewnienie finansowania na zakup nieruchomości z rynku wtórnego jest według nich błędem, który może doprowadzić do jeszcze szybszego wzrostu cen mieszkań na rynku wtórnym. Do ograniczenia presji cenowej potrzebne są działania inne, powodujące wzrost podaży mieszkań, takie jak zwolnienie gruntów pod budowę nowych mieszkań, zwłaszcza w dużych miastach.
Rodzinny bon mieszkaniowy
To program kierowany do rodzin z trójką lub większą liczbą dzieci, które chcą kupić dom na rynku wtórnym, wybudować własny dom lub nabyć nowe mieszkanie. Kwota dofinansowania ma zależeć od metrażu dotychczasowego mieszkania i liczby dzieci w rodzinie. Gdy rodzina dysponowała lokalem o powierzchni mniejszej niż 65 m2, kwota dofinansowania nowego mieszkania lub domu ma wynieść 100 tys. zł. Gdy mieszkanie było większe niż 65 m2, kwota ma być mniejsza i wynosić 55 tys. zł. Na odpowiednio większe dofinansowanie mogą liczyć rodziny z czwórką lub większą liczbą dzieci.
Ostateczny kształt programu nie jest jeszcze do końca znany, ale prawdopodobnie warunkiem uzyskania dofinansowania na nowe, większe mieszkanie lub dom, nie będzie konieczność sprzedaży dotychczas zajmowanego lokalu. Polski Związek Firm Deweloperskich proponowane zmiany ocenia pozytywnie – mogą wpłynąć na zwiększenie podaży mieszkań na rynku.
Społeczny bon mieszkaniowy
To program uzupełniający dla rodzinnego bonu mieszkaniowego. Jest on dedykowany osobom, które nie mają własnego mieszkania, w tym przypadku również singlom. Bon ma być formą dofinansowania wynajmu lub zakupu mieszkania w Społecznej Inicjatywie Mieszkaniowej (SIM), Towarzystwie Budownictwa Społecznego (TBS) oraz w Spółdzielniach Mieszkaniowych (SM). Przewidywane kwoty dofinansowania mają wynosić w przypadku singli 5 tys. złotych, rodzin bezdzietnych 10 tys. złotych, rodzin z dzieckiem 25 tys. złotych, a z trójką dzieci nawet 45 tys. złotych.
Polski Związek Firm Deweloperskich docenia znaczenie programu dla osób mniej zamożnych. Jednocześnie zauważa jednak, że nie będzie miał on dużego znaczenie dla rynku głównie z powodu małej podaży mieszkań społecznych – przez cały 2020 roku zbudowano około 4 tys. takich mieszkań, gdy deweloperzy oddali ich do użytku blisko 144 tys.
